Γκιόστρα της Ζακύνθου - Giostra Di Zante

Όταν η Γκιόστρα ξαναζωντανεύει

Η Γκιόστρα της Ζακύνθου ήταν πάντοτε, σύμφωνα με αυτά όπου μας διασώζουν και κληροδοτούν όλοι οι ιστορικοί και ιστοριοδίφες μας, αλλά και οι περισσότεροι ξένοι περιηγητές, οι οποίοι επισκέφτηκαν τον τόπο μας και αποτύπωσαν στο χαρτί τις εντυπώσεις τους, το σημαντικότερο και πιο σπουδαίο γεγονός της χρονιάς. Τόσο στην απαρχή της, στον δίπλα στην κλεισμένη μέσα στο Κάστρο πολιτεία, Αρίγκο, όσο και μετά την κάθοδό της στην νεότερη πόλη του Αιγιαλού, τότε που ξαναζωντάνευε, έστω και με θεατρική μορφή, στην πάντοτε πολύβουη Πλατεία Ρούγα, αλλά και στην εποχή της λαϊκής της εκδοχής, στο φημισμένο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου του Πετρούτσου, σαν μεταφέρθηκε από την «Μέσα Μερία» στην «Όξω», αποτελούσε πάντα το πιο αγαπημένο θέαμα των κατοίκων του Τζάντε και την πιο προσφιλή γιορτή τους. Ακόμα και από τα ορεινά χωριά, διασώζουν οι ειδήμονες, κατέβαιναν οι χωρικοί στη Χώρα, για να δουν την ικανότητα του κάθε έφιππου αγωνιζόμενου, να ποντάρουν σε όποιον πίστευαν και αγαπούσαν και τέλος να χειροκροτήσουν και επευφημήσουν τον νικητή, είτε έκανε το γύρο του θριάμβου με το ασημένιο του σπαθί, είτε, αργότερα, με την φρεσκοζυμωμένη και πανηγυρικά στολισμένη με ζαχαρόκουκα και ζάχαρες κουλούρα.
Η Γκιόστρα, προσαρμοσμένη κάθε φορά σε νέες συνθήκες και νοοτροπίες, ακολουθώντας πάντα πιστά τα ρεύματα και τις αισθητικές των καιρών, από την μακραίωνη εποχή του ξεκινήματός της, φόρεσε κάθε φορά το ένδυμα που της επέβαλαν οι πιστοί της και έφτασε ως και την φοβερή εκείνη χρονιά του σεισμού και της φωτιάς, το σημαδιακό για μας τους ζακυνθινούς 1953 και ενώ όλοι περίμεναν να θαφτεί στα ερείπια και να αφανιστεί από τις φλόγες ή να πέσει θύμα και αυτή της αφόρητης και τότε ανθρώπινης νεοελληνικής αντίληψης, επιβίωσε και επανήλθε και πάλι στη ζωή μας, δίνοντας μια νέα πνοή και πτυχή στο νεότερο Καρναβάλι μας. Είναι που κάθε τι το ατόφιο και το αληθινό, το κάθε αγαπημένο και παραδομένο από την ιστορία, αυτό που αγάπησε ο κόσμος και το στήριξε η φροντίδα και η στοργή των ενοίκων του κάθε τόπου, δεν μπορεί εύκολα να σβήσει, ούτε είναι δυνατόν να ξεχαστεί. Γιατί το γνήσιο επανέρχεται και επανακάμπτει. Επιστρέφει και επιβιώνει. Ό,τι υπάρχει στο αίμα μας και την ψυχή μας, ζει και στην καθημερινότητά μας. Αυτό που δημιουργήθηκε από ανάγκη, δεν μπορεί να αποκηρυχτεί και εκείνο που έχει βιωθεί, πάντοτε επανακάμπτει.
Από το 2005, όπου και πάλι αναβίωσε η Γκιόστρα στους δρόμους και την κεντρική πλατεία της Ζακύνθου, ως σήμερα, που και πάλι βρίσκεται «προ των πυλών», πολλά έχουν γίνει και ακόμα περισσότερα έχουν κερδισθεί. Η τοπική αποκριά πήρε άλλο χρώμα, βασισμένο στην έρευνα και την μελέτη της ντόπιας και όχι μόνο ιστορίας, οι κάτοικοι του νησιού έπαψαν να είναι θεατές και έγιναν μέτοχοι της χαράς και της διασκέδασης, η διαφορετικότητα, που μας τροφοδοτεί με αίμα, γίνεται όλο και πιο πολύ αιτία αναφοράς και ανάγκης και τέλος το νησί του Φώσκολου, του Σολωμού και του Κάλβου ακούγεται για κάτι καλό πέρα από την τσίμα του Πόρτου και όχι για συμφορές κα μόνο.
Κάθε χρόνο, το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς πια, εκεί λίγο μετά το μεσημεριανό φαγητό, τα Τσαρουχαρέικα, οι Αγίοι Σαράντες, η Πλατεία Ρούγα, ο Πλατύφορος και ο Στενόφορος – επιμένω, βλέπετε, στις παλιές, ιστορικές ονομασίες των δρόμων μας – γεμίζουν χρώματα και ήχους, ενώ τα ποδοβολητά των αλόγων επαναφέρουν την παλιά λατρεία του Τροπαιοφόρου Μάρτυρα, τόσο στην μιαν άκρη της πόλης, εκεί που ήταν ο περίφημος και κοσμοσωτήριος Καμαριώτης των Κομούτων, ο φερμένος ευλαβικά από την Μεγαλόνησο, όσο και στην άλλη, όπου ένας φούρνος έχει πια την ευθύνη της θύμησης μιας λατρείας, μιας γιορτής και μιας αναμέτρησης.
Όπως τόσους αιώνες, έτσι και τώρα η Γκιόστρα της Ζακύνθου επιβάλει και επιζητά ευγενή άμιλλα και λεβεντιά, επιδίωξη για πρωτιά και ερωτικά σκιρτήματα. Γιατί ο κόσμος σε τίποτα δεν αλλάζει. Απλά η ιστορία επαναλαμβάνεται παράλληλα και προοδευτικά. Ανακυκλώνεται και προχωρεί. Γράφει και ξεγράφει, με την δίκαιη εξουσία της απόλυτης δημοκρατίας της.
Το άλογο ήταν και είναι πάντα το αγαπημένο ζώο του ανθρώπου. Γι’ αυτό και η υπερβολική αγάπη του κόσμου για την Γκιόστρα. Γι’ αυτό και η επιτυχημένη επαναφορά της. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που οι πιο λαοφιλείς Άγιοι είναι καβαλάρηδες. Ιδίως αυτοί οι δύο που στιγματίζουν τις εποχές. Ο εκ της Συμπρωτεύουσας προερχόμενος, με το καφέ, λόγω εισόδου στον χειμώνα, άλογό του, Μυροβλύτης και ο εαρινός, με το λευκό φαρί του, Τροπαιοφόρος, που μας οδηγεί στην καλοκαιριά και χαίρεται την ανάσταση και την αναγέννηση. Μα και οι δύο Θεόδωροι, ο Τύρων και ο Στρατηλάτης, ο ιουλιάτικος Προκόπιος, ο φθινοπωρινός Ευστάθιος και τόσοι άλλοι εμπόλεμοι και ιππείς, όπως ο Σέργιος και ο Βάκχος, ο Ευστράτιος, ο Φανούριος και ο Μηνάς, το ίδιο αγαπιούνται από τον λαό και εξίσου πλούσια λαογραφία διαθέτουν. Είναι η ίδια ακριβώς αιτία, που οι μεγάλοι ήρωες παριστάνονται έφιπποι στα αγάλματά τους και το πέταλο του αλόγου θεωρείται γούρι για το κάθε σπίτι, που το έχει κρεμασμένο πάνω από την πόρτα του.
Μα δεν είναι αυτό το μόνο θετικό στοιχείο που προέκυψε από την αναβίωση και την επαναφορά της Γκιόστρας. Ενός καλού, πάντοτε, πολλά άλλα καλά έπονται. Η έκδοση του φυλλαδίου, το οποίο κάθε χρόνο, παράλληλα με την εκδήλωση, κυκλοφορεί από την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “Giostra di Ζante”, η οποία ολοχρονίς ετοιμάζει το δρώμενο, είναι αιτία και αφορμή να ασχοληθούν όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι του νησιού μας, που ευτυχώς δεν είναι και λίγοι, με την έρευνα της σχετικής ιστορίας και, ως εκ τούτου, να φωτισθούν όχι μόνο σημαντικές πτυχές της τοπικής μας Γκιόστρας, αλλά και άλλες ιστορικές συνθήκες, στο πλαίσιο των οποίων αυτή εξελίχτηκε και λειτούργησε. Γιατί η στήριξη στην παράδοση απαιτεί υπευθυνότητα και γνώση. Προϋποθέτει μόχθο και επιστημονικότητα. Διαφορετικά είναι μια επιφανειακή ματαιοπονία. Κάτι που από την γέννησή του έχει παραδοθεί στην φθορά και τον θάνατο, την λήθη και την αχρηστία.
Για τον ίδιο λόγο τον επόμενο Απρίλη ετοιμάζεται και ημερίδα, σε συνεργασία με το πάντα δραστήριο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, με θέμα της την Γκιόστρα, έτσι ώστε να μην πηγαίνουμε τυφλά και επιπόλαια πίσω στην παράδοση, αλλά δημιουργικά και μελετημένα να οδηγούμεθα μπροστά με την παράδοση. Έτσι η ιστορία μπορεί να κοιτάξει ευθύγραμμα και το χθες να συνεχιστεί στο αύριο με εμάς ασκούριαστο και καλοφτιαγμένο κρίκο στην ατέλειωτη αλυσίδα της.
Μα και άλλο όφελος υπάρχει από την επαναφορά της Γκιόστρας στην καθημερινότητά μας. Ακολουθώντας την πολυεθνικότητα του ζακυνθινού πολιτισμού, την βασισμένη στο μη στεγανό και την απαλλαγμένη από στείρους φανατισμούς, η προσπάθεια, από το ξεκίνημά της κιόλας, βγήκε από τα στενά τοπικά μας όρια και ζήτησε συναλλαγές, ανταλλαγές και φιλία με άλλες χώρες, ιδίως με την γείτονα Ιταλία, με την οποία εμάς κυρίως τους Επτανήσιους, εκτός από τους κοινούς ιππικούς αγώνες, μας συνδέουν πολλά περισσότερα. Σκοπός μάλιστα του Σωματείου είναι η Γκιόστρα να αποτελέσει, εκτός από πανευρωπαϊκό και πανεπτανησιακό χαρακτήρα, δίνοντας αφορμή για συνάντηση όλων των Ιόνιων στον χώρο που αγιάζει ο ανδριάντας του Εθνικού μας Ποιητή.
Να γιατί η Γκιόστρα της Ζακύνθου είναι κάτι που όλοι μας πρέπει να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε.
Τα ποδοβολητά των αλόγων των ιππέων της επαναφέρουν τις μνήμες και ξυπνούν τις αναμνήσεις μας. Συγχρόνως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μια επερχόμενη, επίφοβη και επιζήμια ισοπέδωση.
Μακάρι η Ζάκυνθος να είναι ο φετινός νικητής.
Ας είναι αυτή που θα κερδίσει όχι το ασημένιο σπαθί, αλλά με το σπαθί της. Όλοι πιστεύουμε πως το αξίζει και το ευχόμαστε.

 

Επιστροφή στη λίστα με τα Νέα